pdftex
.
Omówiono teorię co dzieje się za kulisami. Obecnie w dystrybucji TeX Live
cały proces generowania formatów został zautomatyzowany: po instalacji pakietu
do obsługi danego języka aktualizowane są odpowiednie pliki konfiguracyjne,
po czym generowne są pliki formatów dla wszystkich dostępnych odmian-silników
TeX-a.
Poniżej pokazano prosty przykład tworzenia pliku z użyciem
pakietu Polski
. Pakiet ten dostarcza narzędzi potrzebnych do składu
dokumentów w języku polskim LaTeXem 2e.
Autorzy pakietu: Mariusz Olko i Marcin Woliński.
Więcej informacji na temat samego pakietu -- patrz plik
czytaj.txt
dystrybucji pakietu Polski (dawniej PLaTeX).
Ponadto w dystrybucjach
dołączono przykładowy plik doc/latex/polski/sample-polski.tex
.
służący do przetestowania poprawnego
działania formatu LaTeX. Początkującym użytkownikom zaleca się
zapoznanie z zawartością tego pliku.
Techniczne szczegóły dotyczące użycia pakietu polski.sty
(główny element pakietu polski) dostępne są po dwukrotnym uruchomieniu:
latex polski.dtx
latex polski.dtx
i wyświetleniu wynikowego polski.dvi
.
Format w systemie TeX to wstępnie prekompilowany (aby przyspieszyć
jego analizę przez program tex/pdftex
) zestaw makrodefinicji oraz reguł
przenoszenia wyrazów dla wybranego zestawu języków.
Plik formatu z reguły posiada rozszerzenie .fmt
.
Tworzenie formatu to, w skrócie, uruchomienie programu
tex/pdftex
z opcją --ini
i wczytanie odpowiedniego pliku
inicjującego (dla LateX jest to plik latex.ltx
).
W LaTeX 2e zestaw reguł przenoszenia wyrazów jest zwyczajowo
deklarowany w pliku o nazwie language.dat
.
Plik ten znajduje się zwykle w podkatalogu
tex/generic/config/language.dat
lokalnej konfiguracji systemu
TeX bądź w identycznym podkatalogu katalogu głównego instalacji. Modyfikacja
language.dat
polega na usunięciu w tym pliku znaku komentarza
`%' w wierszu
polish plhyph.tex
i ewentualnym
zablokowaniu takim znakiem niepożądanych deklaracji wzorców dzielenia
wyrazów.
W teTeX/TeX Live należy uruchomić program
texconfig
,
uaktywnić reguły dzielenia wyrazów dla języka polskiego -- menu
Hyphenation
uruchamia edycję pliku
language.dat
; po zapisaniu zmian w pliku
i zakończeniu edycji, zostanie automatyczne wygenerowany format
latex.fmt
zawierający
wybrane wzorce dzielenia oraz mechanizm Babel przełączania języków;
texconfig
tworzy ponadto dowiązanie (lub program)
latex
.
Dla dociekliwych: powyższe odpowiada uruchomieniu z linii
poleceń:
fmtutil --byfmt latex; texlinks
zaś na niższym poziomie -- poleceniu
pdftex --ini --progname=latex latex.ini
(od Web2c wer. 7.5.5 używamy jednego programu pdftex
).
W instalacji MiKTeX należy uruchomić menu
MiKTeX Options
, zaznaczyć w podmenu
Languages: polish
reguły przenoszenia wyrazów, po czym
w menu TeX Formats
wygenerować (przyciskiem
Build
) nowy format latex.fmt
, zawierający
polskie wzorce.
Format pdflatex.fmt
dla tworzenia plików PDF
tworzony jest analogicznie.
W omawianych wyżej przypadkach tworzony jest plik formatu
latex.fmt
(lub pdflatex.fmt
), który jest
umieszczany w katalogu właściwym dla tego rodzaju
plików, oraz tworzony jest program latex
lub
pdflatex
.log
, a także pliki ze spisem treści, skorowidzem itp.
Uruchomienie polecenia:
latex --translate-file=TCXFILE myfile.tex
oznacza uruchomienia TeX-a z formatem latex.fmt
i z odpowiednią tablicą przekodowań (ich lista znajduje się
poniżej).
Przekodowanie (plik TCX) może być deklarowane bezpośrednio w pliku
TeX-owym.
Przykładowo, jeśli pierwszy wiersz pliku zawiera
komentarz strukturalny postaci
%&latex --translate-file=il2-pl
to plik może być przetworzony za pomocą polecenia pdftex plik.tex
;
zostanie wtedy wczytany format latex.fmt
oraz tablica
il2-pl.tcx
przekodowania z układu iso8859-2 do układu fontów PL (wewnętrznego
dla programu TeX; w LaTeX-u ma on kryptonim OT4).
Tym samym zbędna jest deklaracja w preambule pliku LaTeX-owego:
\usepackage[latin2]{inputenc}
\usepackage[OT4]{fontenc}
W dystrybucjach dostarczono szereg plikow TCX. Można je znaleźć
w katalogu texmf/web2c/
:
amiga-pl.tcx | AmigaPL do PL |
il2-pl.tcx | iso8859-2 (latin2) do PL |
cp1250pl.tcx | Windows cp1250 do PL |
cp852-pl.tcx | IBM cp852 do PL |
macce-pl.tcx | Apple MacCE do PL |
maz-pl.tcx | Mazovia do PL |
A oto przykład pliku LaTeX-owego:
%& --translate-file=cp1250pl \documentclass[a4paper]{article} \usepackage{polski} \begin{document} Polskie literki piszemy w standardzie Windows cp1250: ..... \end{document}Jak widać, nasz plik ma krótką preambułę -- pakiet
polski
korzysta domyślnie z zainstalowanych fontów PL (odpowiada mu układ
OT4, więc zbędna jest deklaracja \usepackage[OT4]{fontenc}
).
Jeśli korzystamy
z fontów EC nasza preambuła powinna zawierać dodatkowy wiersz:\usepackage[T1]{fontenc}
Przedstawimy tu przykład dotyczący instalacji fontów PL.
Pliki .pfb
powinny znaleźć się w podkatalogu
texmf/fonts/type1/public/pl/
naszej instalacji, pliki
map fontowych (.map
) w katalogu
texmf/fonts/map/dvips/pl/
zaś wektory kodowań
(.enc
) -- w katalogu texmf/fonts/enc/dvips/pl/
W dystrybucjach opartych na Web2c zautomatyzowano, poprzez użycie programu
updmap
, proces tworzenia map fontowych dla programów
dvips
, pdftex
i dvipdfmx
. Poniżej omówiono więc tylko, czego ten proces
dotyczy.
Sterownik dvips
(zamieniający wynik pracy TeX-a, plik DVI,
do formatu PostScript) wymaga aby deklaracje map fontowych
(dla fontów PL konkretnie zawartość texmf/fonts/map/dvips/pl/pl.map
)
były dołączone do pliku texmf/fonts/map/dvips/updmap/psfonts.map
.
Mapy fontowe można alternatywnie dołączyć w pliku
texmf/dvips/config/config.ps
(lub jego lokalnej kopii),
dopisując wiersz:
p +pl.map
po deklaracji głównej mapy fontowej: p psfonts.map
.
Aby fonty Type 1 były użyte przez program pdfTeX
,
należy sprawdzić jakie mapy fontowe są deklarowane w pliku
texmf/fonts/map/pdftex/updmap/pdftex.map
-- powinien on także
zawierać deklaracje map fontowych dla fontów PL.
W dystrybucjach wszystkie aktualnie dostępne polskie fonty
Type1 są gotowe do użycia zarówno przez program dvips
,
pdftex
, jak i dvipdfmx
.
Bardziej szczegółowe omówienie instalacji fontów Type1 zawarte jest w artykule Instalowanie fontów Type1/True Type.